*Διανοητική νοημοσύνη (IQ) και Συναισθηματική νοημοσύνη (EQ)*

Η Διανοητική Νοημοσύνη, δεν είναι αρκετή δίχως την 

Συναισθηματική .. 

είναι δύο ξεχωριστές ικανότητες του ανθρώπου, που θα πρέπει όμως να εναρμονίζονται:

 

Αγαπημένοι μου αναγνώστες φίλοι και φίλες μου. 
Πράγματι πρόκειται για δύο ξεχωριστές ικανότητες του ανθρώπου (μυαλό – ψυχή), τις οποίες διαθέτουμε όλοι μας. Στο παρόν άρθρο μου εστιάζω στην Συναισθηματική Νοημοσύνη, την οποία μπορούμε να την αξιοποιήσουμε, αρκεί να γνωρίζουμε τις βασικές φυσικές λειτουργίες μας. 

Μάλιστα προτείνω να διαβάσετε ένα συναφή άρθρο μου, όπου αναλύω την επίδραση της «Αισθητήριας Μνήμης» καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής μας, ακόμη και σε περίπτωση αμνησίας. Σας δίνω τον σύνδεσμο παρακάτω, διότι όπως θα διαπιστώσετε, αξιοποιώντας την Συναισθηματική Νοημοσύνη, μπορούμε όντως να έχουμε τον έλεγχο των συναισθημάτων που αναδύονται απ΄ τις αναμνήσεις μας, όπως επίσης και αυτών που αντιμετωπίζουμε σε ανύποπτο χρόνο και απαιτούν σωστή διαχείριση.

Οι πρώτες θεωρίες έχουν και πάλι τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα:

     Ο Αριστοτέλης ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε θεωρία σχετικά με την σπουδαιότητα της διαχείρισης των συναισθημάτων. Και μάλιστα ήταν την άποψης ότι το συναίσθημα διαθέτει την δική του νοημοσύνη, η οποία υπερέχει της νοητικής νοημοσύνης. 
Στα Ηθικά Νικομάχεια ως παράδειγμα αναφέρει:
«Είναι εύκολο να εκδηλώνεις την οργή σου, αλλά το δύσκολο είναι να εξοργιστείς με το σωστό άτομο για τον σωστό λόγο στον σωστό βαθμό, στην σωστή στιγμή για τον σωστό σκοπό» !!.

Ωστόσο, ο όρος «Συναισθηματική Νοημοσύνη» πρωτοεμφανίστηκε το 1964 σε ένα έγγραφο του Μάικλ Μπέλντοχ, αλλά κρίθηκε ως θεωρία που ανήκει στον χώρο του αναπόδεικτου. 

Μετά από μακροχρόνιες έρευνες ο Dr. Daniel Goleman (Ντάνιελ Γκόουλμαν), ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ, συγγραφέα και επιστημονικός δημοσιογράφος, επιβεβαίωσε την ορθότητα της. Βρήκε πως τόσο η ευτυχία στην προσωπική μας ζωή, όσο και η επαγγελματική μας επιτυχία, εξαρτώνται κατά 80% απ’ την βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης μας. 
Δηλαδή, σε σύγκριση με τις τεχνικές γνώσεις και με τον δείκτη νοημοσύνης, το επίπεδο του IQ συνεισφέρει μόνο κατά το 20% στην ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά και επιτυχημένα.

Έτσι η θεωρία της συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ) έγινε ευρέως γνωστή από τον Dr. Goleman. Μάλιστα το βιβλίο του «Συναισθηματική Νοημοσύνη»  απέκτησε ευρύτερη δημοφιλία, το 1995. 

Συνεπώς, σύμφωνα με τα παραπάνω, η συναισθηματική νοημοσύνη είναι σημαντικός παράγοντας για ένα άτομο με μέτριο IQ, καθώς μπορεί να είναι περισσότερο πετυχημένο από ένα ιδιαίτερα ευφυές άτομο με υψηλό ΙQ .. αρκεί να καλλιεργήσει την συναισθηματική του νοημοσύνη !!.

Ασφαλώς όμως το ένα δεν ακυρώνει το άλλο, καθότι ενώ η διανοητική νοημοσύνη (IQ) και η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) είναι όντως δύο ξεχωριστές ικανότητες του ανθρώπου, ωστόσο, συνδέονται μεταξύ τους και η μία συμπληρώνει την άλλη.

Διαφορές μεταξύ IQ και EQ:

* Ο δείκτης IQ αφορά το γνωστικό - διανοητικό κομμάτι, ενώ ο δείκτης EQ σχετίζεται με τα συναισθήματα.

* Η διανοητική νοημοσύνη είναι κάτι προκαθορισμένο από τη γέννηση του ανθρώπου, που εξελίσσεται μέχρι κάποια ηλικία. Ενώ η συναισθηματική νοημοσύνη είναι κάτι το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί από πολύ μικρή ηλικία, έως και τις τελευταίες στιγμές μας εν ζωή.

* Το IQ ελέγχει τη λογική, ενώ το EQ ελέγχει την διαχείριση των συναισθημάτων μας, τόσο απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό, όσο και απέναντι στους άλλους.

* Το IQ επηρεάζει ελάχιστα τις σχέσεις μας με τους άλλους, ενώ το EQ παίζει καθοριστικό ρόλο στις σχέσεις μας με τους άλλους.

* Το IQ είναι απαραίτητο για τη διεκπεραίωση κάθε μορφής εργασίας, ενώ το EQ είναι απαραίτητο για τη διαχείριση κάθε μορφής σχέση.

Τί είναι όμως η Συναισθηματική Νοημοσύνη:

    Η συναισθηματική νοημοσύνη (emotional intelligence), είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα, τόσο τα δικά του όσο και των άλλων, ώστε να μπορεί στην συνέχεια να τα χειρίζεται αποτελεσματικά. Αυτό επίσης συμβάλει στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης του, καθώς δημιουργεί διαρκώς νέα κίνητρα για τον εαυτό του. Ακόμη και μετά από μια αποτυχία του ή απογοήτευση του (συναισθηματικής ή επαγγελματικής φύσεως), “αποκόπτεται” από τα ψυχοφθόρα συναισθήματα που του προκαλούν οι δυσάρεστες αναμνήσεις.

Οι  κύριες  “συναισθηματικές δεξιότητες” που αποτελούν την πρώτη ύλη της έννοιας της συναισθηματικής νοημοσύνης, είναι οι παρακάτω:

1. Αυτοεπίγνωση (self-awareness): Η επίγνωση των συναισθημάτων (αναγνωρίζουμε από πού πηγάζουν), ώστε να κάνουμε την αυτοαξιολόγηση τους.

2. Αυτοέλεγχος (self-regulation): Η αυτοπειθαρχία, η ευσυνειδησία, που βοηθούν στην προσαρμοστικότητα των καταστάσεων.

3. Κίνητρα συμπεριφοράς (motivation): Η επίτευξη στόχων απαιτεί δέσμευση με τους σκοπούς μας, πρωτοβουλία, αισιοδοξία, ώστε να διατηρήσουμε τις σωστές συμπεριφορές.

4. Ενσυναίσθηση (empathy): Η ικανότητα κατανόησης των άλλων, η ενίσχυση στην ανάπτυξη των άλλων, ο σωστός χειρισμός της διαφορετικότητας.

5. Κοινωνικές δεξιότητες (social skills): Πρόκειται για δεξιότητες επικοινωνίας, χειρισμός διαφωνιών, επιρροής, ηγεσίας, καλλιέργεια δεσμών, συνεργασία, ομαδικότητα, προσανατολισμός.

* * Πως να βελτιώσουμε την συναισθηματική νοημοσύνη:

Για να βελτιώσουμε την συναισθηματική νοημοσύνη, μπορούμε να ζητήσουμε την βοήθεια ειδικού. Άλλωστε, αυτός είναι ο απώτερος σκοπός της Ψυχανάλυσης. Ωστόσο μπορούμε και μόνοι μας, χρειάζεται όμως υπομονή – επιμονή, και κυρίως θέληση. 

Μερικοί τρόποι είναι οι εξής:

* Αναγνωρίζουμε την πραγματική προέλευση των συναισθημάτων μας.

* Αναλαμβάνουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας.

* Προσπαθούμε να προβλέψουμε τα συναισθήματά μας.

* Προσπαθούμε να διαχειριστούμε σε χαμηλούς τόνους τις διαφωνίες μας.

* Προσπαθούμε να ήμαστε λιγότερο επιθετικοί, και δεν βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα.

* * Τα χαρακτηριστικά της υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης:

Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε ότι ένας άνθρωπος με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης, έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

* Είναι διορατικός, ελέγχει τα συναισθήματά του, καταβάλλει προσπάθεια να κατανοήσει τις απόψεις και τα συναισθήματα των γύρω του, και να δει τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία.

* Είναι ειλικρινής για τα συναισθήματα και τις προθέσεις του, αποφασιστικός, εκφραστικός και υποστηρικτικός. Ελέγχει τις προσωπικές του προκαταλήψεις. 

* Είναι ικανός να συσπειρώνει και να δραστηριοποιεί τους ανθρώπους γύρω του, δεν κρατά επικριτική στάση, ασκεί κριτική με εποικοδομητικά σχόλια. Με λίγα λόγια έχει την ευκαιρία να γίνει ένας επιτυχημένος ”ηγέτης”.

Επίσης είναι σημαντικό να γίνει αναφορά και στη θεωρία του Robert J. Sternberg (1966 – γνωστική ψυχολογία), σύμφωνα με την οποία "η Νοημοσύνη της επιτυχίας” αφορά την ικανότητα του ατόμου να προσαρμόζεται στο περιβάλλον, ώστε να προσαρμόζει τις ανάγκες και τις ικανότητες του στο εργασιακό περιβάλλον του, με σκοπό να ολοκληρώνει τους προσωπικούς του στόχους.

* * Πόση σημασία έχει ο υψηλός δείκτης Συναισθηματική Νοημοσύνη στην επαγγελματική σταδιοδρομία ?!  

Ίσως να αναρωτιέστε κατά πόσο όλα τα παραπάνω είναι δυνατόν να συμβάλλουν στην επαγγελματική μας πορεία.

Η αλήθεια είναι ότι η προσωπική μας ζωή επηρεάζει τους περισσότερους από εμάς σε όλες μας τις δραστηριότητες, παρότι ασπαζόμαστε την πεποίθηση ότι κανείς μας δεν πρέπει να κουβαλάει στον εργασιακό του χώρο την συναισθηματική, προσωπική του agenda. Αλλά και αντιστρόφως, καθώς η εργασία απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς μας, συνήθως επιτρέπουμε αυτό να έχει αντίκτυπο στην προσωπική μας ζωή. 

Δυστυχώς στην χώρα μας, η συναισθηματική νοημοσύνη δεν έχει την αναγνώριση που της αρμόζει. Αντίθετα με αυτό, στην Αμερική, στην Αυστραλία, και τώρα τελευταία σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, όπως και σε χώρες της Σαουδικής Αραβίας, οι μεγάλες επιχειρήσεις δίνουν σημαντική βαρύτητα στη συναισθηματική νοημοσύνη, όσον αφορά στη δυναμική των ομάδων εργασίας.

Οι εργαζόμενοι υποχρεούνται να συμμετέχουν σε εβδομαδιαίες ομαδικές συνεδρίες, για να διευρύνουν την αντίληψη της σπουδαιότητας της συναισθηματικής νοημοσύνης. Έτσι, μέσα από την καλλιέργεια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης, το άτομο αποκτά την δυνατότητα να θέτει κίνητρα στον εαυτό του – να αποκτάει πίστη στις ικανότητες του και αισιοδοξία -  να μπορεί να εργάζεται κάτω από πίεση – να μπορεί να ελέγχει τα συναισθήματα του – να μπορεί να συνεργάζεται με άλλους για την επίτευξη ενός στόχου – να κατανοεί τις ανάγκες και απαιτήσεις των πελατών του – να αποκτάει ικανότητα πειθούς και επικοινωνίας κ.ά

Και επειδή δεν είναι ευρύτερα γνωστό και ενδέχεται να σας κάνει εντύπωση, στο σημείο αυτό θα πρέπει να συμπληρώσω ότι στις προϋποθέσεις πρόσληψης προσωπικού, έχουν αλλάξει οι κανόνες. Η προϋπηρεσία, τα πτυχία και το πλούσιο βιογραφικό, δεν είναι πλέον ικανοποιητικά στοιχεία. Οι ενδιαφερόμενοι για τις υπεύθυνες θέσεις δεν υποβάλλονται πλέον σε τεστ διανοητικής νοημοσύνης, αλλά σε τεστ συναισθηματικής νοημοσύνης !!

* * * * Και τέλος, κλείνω με μία ακόμη θεωρία του Ηρόδοτου , ιατρός, φιλόσοφος 1^ος αιώνας μ.Χ:
 «Χρειαζόμαστε την αγάπη φυσιολογικά, πριν συνειδητοποιήσουμε τους εαυτούς μας. Για να γνωρίσουμε τους εαυτούς μας, χρειαζόμαστε τους άλλους ανθρώπους, τους χρειαζόμαστε συναισθηματικά και πνευματικά. Το συναίσθημα διδάσκει όσα δεν γνωρίζει η λογική» !!.

~ ~ ~  Επομένως, ας μην υπερεκτιμούμε την νοημοσύνη μας, διότι ενδέχεται κάποιος άλλος να κατέχει τα “παιχνίδια του μυαλού” καλύτερα από εμάς !!

ΜΑΡΙΑΝΝΑ

*Ψυχαναλύτρια, Ψυχοερευνήτρια - Σύμβουλος σχέσεων*

Σημειώστε:

Εάν προκύπτει λόγος για επικοινωνία μαζί μου, στείλτε το μήνυμα σας απ’ την δημόσια σελίδα μου στο facebook Ψυχανάλυση - Ψυχοερεύνηση. 

Γράψτε το πραγματικό ονοματεπώνυμο σας, τον τόπο διαμονής σας και το θέμα σας συνοπτικά. Θα σας απαντήσω προσωπικά το συντομότερο δυνατόν.